ماه ذیحجّة، از ماه هاي شريف و برجسته سال است و به خاطر بر خورداري از موقعيّت هاي مهمّ عبادي، اجتماعي و تاريخي در جايگاه رفيع و منزلت عالي ديني ومذهبي قرار دارد. دهه اول ماه ذیحجّة از ايام معروف سال و روز هاي ويژه حجّ و زيارت خانه خدا است. ماه ذیحجّة دوازدهمين و آخرين ماه قمري است که در پايان آن، سال هجري قمري به پايان مي رسد و سال جديد قمري دیگری آغاز مي گردد. خداوند متعال ماه ذیحجّة را براي عبادت، زيارت، مسافرت، ترک جنگ و قتال برای مردم تعيين کرده و قرآن مجيد حفظ حرمت آن را بر همه مردم به ويژه مسلمانان، لازم و واجب شمرده و اسلام اين ماه را ...

   پست های موجود در آرشیو موضوعی و یا مرتبط با موضوع: عفاف   

ماه ذیحجّة، از ماه هاي شريف و برجسته سال است و به خاطر بر خورداري از موقعيّت هاي مهمّ عبادي، اجتماعي و تاريخي در جايگاه رفيع و منزلت عالي ديني ومذهبي قرار دارد. دهه اول ماه ذیحجّة از ايام معروف سال و روز هاي ويژه حجّ و زيارت خانه خدا است. ماه ذیحجّة دوازدهمين و آخرين ماه قمري است که در پايان آن، سال هجري قمري به پايان مي رسد و سال جديد قمري دیگری آغاز مي گردد. خداوند متعال ماه ذیحجّة را براي عبادت، زيارت، مسافرت، ترک جنگ و قتال برای مردم تعيين کرده و قرآن مجيد حفظ حرمت آن را بر همه مردم به ويژه مسلمانان، لازم و واجب شمرده و اسلام اين ماه را از ماه هاي حرام سال دانسته است.(1) اسامی ماه هاي حرام سال عبارتند از: محرّم، رجب، ذيقعده و ذيحجّه؛ که از ميان آن ها ماه هاي ذيقعده، ذيحجّه و محرّم الحرام به هم پيو سته و ماه رجب، جدا از آن 3ماه واقع شده و به ماه حرام ديگري متصل نيست. پيامبر اسلام (ص)فرمود:خداوند متعال از ميان هر مجموعه چهار چيز را بر گزيد. از ميان ماه هاي سال چهار ماه را انتخاب کرد و آن ها عبارتند از:رجب، شوال، ذيقعده و ذيحجّه. همچنين ازميان روزها چهار روز را برگزيد وآن ها عبارتند از: روز جمعه، روز ترويه[هشتم ذيحجّه]، روز عرفه[نهم ذي حجّة] و روز اضحي[دهم ذيحجّه و عيد قربان]. (2)

 اعمال ماه ذیحجّة‏ الحرام

درباره ماه رمضان وارد شده است که افضل ماه ها است. روزها و ساعات آن، افضل روزها و ساعات است ولي اين ماه نيز براي بعضي از روزهايش فضيلتي وارد شده است علاوه بر ماه رمضان.ماه رمضان را بالذّات فضيلتي بر ساير ماه ها است اما در ذیحجّة براي روز غدير برتري از جهت امر ولايت و اکمال دين و اتمام نعمت است که در آن روز به ظهور رسيده است و هر يک از این دو ماه از جهتي برتري دارند نه از تمام جهات.  بالجمله امر اين ماه جداً عظيم است. در اعمال مشترک اين ماه، اين گونه آمده است:

 1.      روزه گرفتن نه روز اول اين دهه که ثواب روزه تمام عمر را دارد.

2.      خواندن 2رکعت نماز بين مغرب و عشاء در دهه اول، در هر رکعت بعد از حمد 1مرتبه توحيد وآيه(و واعدنا)

3.      از روز اول تا عصر عرفه، بعد نماز صبح و پيش از مغرب، خواندن دعا امام صادق ع(اللهم هذه الايام....مفاتيح).

4.   در هر روز از دهه، اين تهليلات را با ثواب بسيار که از اميرالمؤمنين (ع) نقل است را بخواند. اگر روزي ده مرتبه بخواند بهتر است.(لا اله الا الله عدد الليالي.....مفاتيح).

5.   در هر روز از دهه، خواندن 5دعايي را که جبرئيل براي عيسي(ع) از جانب حقّ هديه آورد. آن 5دعا اين است (اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريک له له الملک...مفاتيح). اگر هر روز 100مرتبه بخواند بهتر است.

 فضيلت ماه ذيحجّه

دعا به هنگام رؤيت هلال و توجه به فضيلت‏بعضى از روزهاى اين ماه ضرورى است. دهه اول ذيحجّة و روز «عيد غدير»  كه روز اكمال دين و اتمام نعمت است  اهميت‏بسيارى دارد. روز غدير و اعمال آن، فرصتى براى تكامل انسان است. توجّه به شب و روز «عرفه‏» و دعاى مخصوص اين روز از زبان امام حسين‏عليه السّلام و زيارت سيد الشّهداعليه السّلام، توجه به برادران دينى و دعا در حق آنان و... از جمله كارهايى است كه ارزش بسيارى دارد. خطبه رسول‏صلّى الله عليه وآله در مسجد خيف و مباهله آن حضرت با نصاراى نجران و اهميت ولايت و محبت على‏عليه السّلام، از نكات اين ماه است. سوره هل اتى  در شان اهل بيت‏عليهم السلام  در اين ماه نازل شد و اهميت ايشان را بيش از پيش نمايان ساخت. دهه ي اول ذيحجّة ايّامش، ايّام معلومات است كه در قرآن مجيد ذكر آن شده است‏ و در نهايت فضيلت و بركت است. از رسول خدا صلّى الله عليه و آله مروى است كه: عمل خير و عبادت در هيچ ايّامى نزد حق تعالى محبوب تر از اين دهه نيست. آن چه در اعمال این ماه مورد نظر است عبارت است از:

 1.      اهتمام در تحصيل اخلاص;

2.      توجه به معانى عبادت و عمق آن ها;

3.      تكميل صورت عبادات و مناجات عاشقانه و عارفانه با خداوند متعال.(3)

 روز اول:

روز بسيار مبارکي است و در آن چند عمل وارد است: اول روزه که ثواب روزه هشتاد ماه را دارد، دوم خواندن نماز حضرت فاطمه(ع) و شيخ فرموده که روايت شده که آن چهار رکعت است به دو سلام مثل نماز اميرالمؤمنين(ع) در هر رکعت حمد يک مرتبه و توحيد پنجاه مرتبه و بعد از سلام تسبيح آن حضرت بخواند و بگويد (سبحان ذي العزّ الشامخ المنيف..... مفاتيح)، سوم دو رکعت نماز نيم ساعت پيش از زوال در هر رکعت حمد يک مرتبه و هر يک از توحيد و آية الکرسي و قدر ده مرتبه، چهارم هر که از ظالمي ترسد در اين روز بگويد (حسبي حسبي حسبي من سؤالي علمک بحالي) تا حق تعالي کفايت کند شر ظالم را از او و بدان که در اين روز متولد شده حضرت ابراهيم(ع) و در اين روز به روايتي تزويج شده حضرت فاطمه(س) با اميرالمؤمنين(ع).

 روز هفتم:

سنه صد و چهارده وفات حضرت امام محمد باقر(ع) در مدينه واقع شده و روز حزن شيعه است.

 روز هشتم:

روز ترويه است و روزه اش فضيلت دارد و روايت شده کفاره شصت سال است و شيخ شهيد غسل اين روز را مستحب مي داند.

 شب نهم:

از ليالي متبرکه و شب مناجات با قاضي الحاجات است و توبه در آن شب قبول و دعا در آن مستجاب است و کسي که آن شب را به عبادت به سر آورد اجر صد و هفتاد سال عبادت داشته باشد و از براي آن شب چند عمل است: اول بخواند اين دعا را که روايت شده هر که بخواند آن را در شب عرفه يا در شب هاي جمعه خداوند بيامرزد او را (اللهم يا شاهد کل نجوي..... مفاتيح)، دوم بخواند آن هزار مرتبه تسبيحات عشر را که سيد ذکر فرموده در اعمال روز عرفه، سوم بخواند دعا( اللهم من تعبأ و تهيأ..... مفاتيح) را در روز عرفه و شب و روز جمعه نيز وارد است و ذکر آن در اعمال شب جمعه گذشت، چهارم زيارت کند امام حسين(ع) و زمين کربلا را و بماند در آنجا تا روز عيد تا آن که از شر آن سال نگاه داشته شود.

 روز نهم:

روز عرفه و از اعياد عظيمه است اگر چه با اسم عيد ناميده نشده است و روزي است ذي الحجّه که حق تعالي بندگان خويش را به عبادت و طاعت خود خوانده و موائد جود و احسان خود را براي ايشان گسترانيده و شيطان در اين روز خوار و حقيرتر و رانده تر و خشمناک ترين اوقات خواهد بود و از براي اين روز اعمالي چند است: اول غسل، دوم زيارت امام حسين(ع) که مقابل هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بلکه بالاتر است، سوم بعد از نماز عصر پيش از آنکه مشغول به خواندن دعاهاي عرفه شود دو رکعت نماز بجا آورد در زير آسمان و اعتراف و اقرار کند نزد حق تعالي به گناهان خود تا فائز شود به ثواب عرفات و گناهانش آمرزيده گردد و اعمال مخصوصه ديگرد که شرح آن در کتاب مفاتيح الجنان موجود است و ذکر آن در اين مختصر نمي گنجد.

 شب دهم:

از ليلي متبرکه و از آن چهار شبي است که احياي آنها مندوب است و درهاي آسمان در اين شب باز است و سنت است در آن زيارت امام حسين(ع) و دعاي (يا دائم الفضل علي البرية..... مفاتيح)

 روز دهم:

روز عيد قربان است و بسيار روز شريفي است و اعمال آن چند چيز است: اول غسل که سنت مؤکد است و بعضي از علما واجب دانسته اند، دوم نماز عيد به همان نحو که در عيد فطر آمده است لکن در اين روز مستحب است که افطار بعد از نماز از گوشت قرباني شود، سوم خواندن دعاهايي که وارد شده پيش از نماز عيد و بعد از آن و بهترين دعاهاي اين روز دعاي چهل و ششم و چهل و هشتم صحيفه کامله باشد، چهارم خواندن دعاي ندبه، پنجم قرباني، ششم خواندن تکبيرات است براي کسي که در مني باشد عقب پانزده نماز و براي کساني که در ساير شهرها هستند عقب ده نماز، از ظهر روز عيد تا صبح دوازدهم.

 روز پانزدهم:

سنه 212 ولادت امام علي النقي(ع) واقع شده است.

 شب هجدهم:

شب عيد غدير و شب با شرافتي است.

 روز هجدهم:

این روز عيد الله اکبر، عيد آل محمد(ع) و از عظيم ترين اعياد اسلامی است. نامش در آسمان روز "عهد معهود" است و در زمين روز "ميثاق مأخوذ" و "جمع مشهود" است. اعمال آن چنين است:

 1.      غسل؛

2.      دعاي ندبه،

3.      روزه که کفاره شصت سال گناه است، 

4.      زيارت حضرت اميرالمؤمنين، علی بن ابی طالب(ع)،

5.      خواندن دعاي (اللهم اني اسئلک بحق محمد.... مفاتيح)،

6.      انجام 2رکعت نماز که در سجده 100بار شکر خدا کند پس از سجده بخواند (اللهم اني اسئلک بأن لک الحمد.... مفاتيح)،

7.   به جا آوردن غسل و دو رکعت نماز در نيم ساعت پيش از زوال، در هر رکعت حمد 1مرتبه و توحيد 10مرتبه و آيةالکرسي 10مرتبه و سوره قدر 10مرتبه. پاداش این عمل،برایر است با: 100هزار حجّ، 100هزار عمره و بر آورده شدن آسان حوائج دنيا و آخرت.

 روز بيست و چهارم:

در این روز رسول خدا(ص) با نصاراي نجران مباهله کرد . در اين روز حضرت اميرالمؤمنين(ع) در حال رکوع انگشتري خود را به سائل داد. در اين روز شريف چند عمل است:

 1.      روزه،

2.      غسل،

3.      نماز مثل روز عيد غدير در وقت، کيفيت و ثواب،

4.      خواندن دعاي مباهله که شبيه به دعاي سحرهاي ماه رمضان است( اللهم اني اسئلک من بهائک بأبهاه...)

 روز بيست و پنجم:

سوره "هل أتي" در حقّ اهل بيت(ع) نازل شد. زیرا آنان 3روز روزه گرفتند. افطار خود را به مسکين، يتيم و اسير دادند و به آب افطار نمودند. در این روز؛ روزه داری، پرداخت صدقه، خواندن زيارت جامعه و دعاي مباهله مناسب است.

 روز آخر ذي الحجّه:

که آخر سال عرب است دو رکعت نماز کند در هر رکعت حود يک مرتبه و توحيد و آيةالکرسي ده مرتبه و بعد از نماز بگويد (اللهم ما عملت في هذه السنة..... مفاتيح) پس چون گفت اين را، شيطان گويد واي بر من هر چه من تعب کشيدم در حق او در اين سال، همه را خراب کرد به اين کلمات و شهادت دهد سال گذشته براي او که سال خود را به خير ختم نمود.

پی نوشت:

1. إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً في‏ كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِكينَ كَافَّةً كَما يُقاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقينَ؛ تعداد ماه‏ها نزد خداوند در كتاب الهى، از آن روز كه آسمان ها و زمين را آفريده، دوازده ماه است؛ كه چهار ماه از آن، ماه حرام است؛ (و جنگ در آن ممنوع مى‏باشد.) اين، آيين ثابت و پابرجا(ى الهى) است! بنا بر اين، در اين ماه‏ها به خود ستم نكنيد(و از هر گونه خونريزى بپرهيزيد)! و(به هنگام نبرد) با مشركان، دسته جمعى پيكار كنيد، همان گونه كه آنها دسته جمعى با شما پيكار مى‏كنند؛ و بدانيد خداوند با پرهيزگاران است!.(توبه،36)

2. الخصال [شيخ صدوق]، ج1، ص225.

3. ميرزا جواد آقا ملکي تبريزي، المراقبات، ص 195 - 280 با تلخیص و شیخ عبّاس قمی، مفاتيح الجنان، فصل ششم، اعمال ماه ذي الحجّه.